6 Temmuz 2008 Pazar

Berdel (1990)





Güneydoğu'da geçen bu hikayeye göre;

Hanım (Türkan Şoray), bir Anadolu kadını (ki bu kadınlar Atıf Yılmaz'ın kamerasında da bir kadın hikayesidir her zaman) olarak hayatını evine ve eşine adamasına rağmen evde tek bir varlığın eksiği sürekli hissedilmektedir; Bir erkek çocuk. Çünkü 5 kız çocuk doğu'da bir evde büyük sorundur. Soyu devam etmeyeceği için üzülen evin erkeği Ömer (Tarık Akan), annesinin acıları içine yer etmiş olan 15 yaşındaki kızı Beyaz (Mine Çayıroğlu) hikayenin temelini oluşturur. Oğlu olmayınca Ömer'in geleneklere göre tek çaresi kalmıştır; eve bir kuma getirmek. Ancak kuma getirmek için ödeyeceği başlık parasını ödemeye de imkanı yoktur. Bunun için yörede doğal olan yola başvurur; [i]BERDEL[/i]. Yani kendisi eve yeni bir kadın getirecektir kuma olarak ve karşılığında da kuma getirdiği yeni karısının babasına berdel olarak (berdel takas, değişim anlamına geliyor) kızı Beyaz'ı verecektir (bu çağdışı yöntem günümüzde halen uygulanmaktadır). Ömer, eve bir kadın getirir; Fatma (Füsun Demirel) karşılığında da kızı Beyaz'ı getirdiği kadının hasta ve yaşlı babasına verir. Fatma son umuttur. Odasında doğuracağı oğlanın sünnetlik elbisesi bile asılıdır. Beyaz'ın ve annesinin ise yapacağı bir şey yoktur. Töre karşısında boyunları kıldan incedir. Beyaz, bir sevdiği olduğu halde onu bırakıp istemeye istemeye gelin gider yaşlı ve hasta bir adama. (Beyaz, bir yılanla arkadaş olmuştur, yılandan onu ısırıp öldürmesini bile ister intihar etmek için ama yılan onu ısırmaz). Sonunda Fatma'nın da çocuğu olur fakat bir sorun vardır; yeni doğan çocuk da kızdır. Ömer'in bütün hayalleri yıkılır. Hanım kocasını mutlu etmek için ne yapıp edip bir erkek çocuk doğurmak istemektedir ama yaşı geçmiştir, yeni bir doğum onun için çok risklidir. Sonunda karar verir ve hamile kalır tüm riskleri göze alıp. Ama korkulan gerçekleşmiştir. Ve filmin sonu da ayrı bir hüsrandır. Çünkü yeni doğum, Hanım'ın hayatının da sonudur. Hanım sonunda bir oğlan doğurur Ömer'ine. Fakat bir müjde bir kara haberi de peşinde getirmiştir. Beyaz, doğumdan sonra babasına bağırır;

- Bir oğlun oldu baba, bir oğlun oldu, bir oğlun...

Ömer karısının bulunduğu odadan içeri girer, karısı doğum değil ölüm yatağındadır artık. Ve kocasına son sözlerini söyler;

- Canımı oğluna berdel etmişim.



Berdel 1990 yılında yapılmış bir Atıf Yılmaz'ın filmi. Filmde bir kültürel olgu eleştirilmiş, anlamsız bir geleneğin ailelerin nasıl paramparça ettiği gösterilmeye çalışılmıştır. Atıf Yılmaz yine bir kadının acısına yoğunlaşmış onunla topluma mesajını suskunca anlatmaya çalışmıştır. Toplumun bir kesimi neden olduğunu bilmeden bir davranış kalıbına inanmaktadır veya bazı olgulara. Bu gelenek halini almıştır, kimse engel olamaz buna. Çünkü töre her şeyden üstündür. Oysa insan hayatıdır üstün olan, bilinmeyen belki de tek gerçek budur. Sorun buna kimin yürekten inandığıdır.

Atıf Yılmaz'ı burada yine saygıyla anıyorum. Toprağın bol olsun üstad.





Berdel filminin konusu, Diyarbakırlı yazar Esma Ocak'ın aynı adlı kitabından uyarlanmıştır.





BERDEL - TEKİN YAYINEVİ
Yazar: ESMA OCAK
Türü: ÖYKÜ
Basım Yılı: 1982
130 sayfa.

Berdel filmi defalarca izlenecek bir filmdir.

ÖNEMLİ NOT;
Bu inceleme yazısı 24 Temmuz 2006 tarihinde, saat 06:25:17 PM'de www.divxplanet.com sinema ve altyazı sitesinin forum sayfasında yayınlanmıştır. Tüm hakları yazı sahibine aittir, yazarının izni olmaksızın hiçbir amaçla çoğaltılamaz, kopya edilemez, manyetik ortamlara aktarılamaz ve yayınlanamaz. Yukarıda yazılan fiillerin yazarının izni dışında gerçekleştirilmesi durumunda bu eylemi gerçekleştiren fail 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na aykırı hareket ettiğini ve bu iş bu kanunun getirmiş olduğu cezaları kabul eder.

Hiç yorum yok: